Στρες αποχωρισμού

Ίσως η περισσότερο στρεσογόνος εμπειρία για ένα βρέφος είναι ο αποχωρισμός του από τη μητέρα ή τον άνθρωπο γενικότερα που το φροντίζει, από τον οποίο ουσιαστικά εξαρτάται και η ίδια του η επιβίωση.

Ο πρώιμος αποχωρισμός από τη μητέρα αυξάνει τον εκλυτικό παράγοντα της κορτοκοτροπίνης στην αμυγδαλή. Κάτι που υποδηλώνει ότι ακόμα και μικρής διάρκειας αποχωρισμοί από την πηγή της τροφής και της ασφάλειας αποτελούν τρομακτική εμπειρία για κάθε νεαρό θηλαστικό, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου.

Ισχυρές ενδείξεις υποδεικνύουν ότι επεισόδια αποχωρισμού από τους ανθρώπους από τους οποίους εξαρτάται κάποιος, αυξάνουν την κορτιζόλη στον οργανισμό του.

Αν αυτό συμβαίνει τακτικά, ακόμα και πέντε μόλις ώρες την εβδομάδα, η ευαισθησία του μηχανισμού αλληλορύθμισης της κορτιζόλης αυξάνεται, ενώ το βρέφος πια παίζει λιγότερο, ενώ προσκολλάται ακόμα περισσότερο στη μητέρα του και αναστατώνεται ευκολότερα.

Η Andrea Dettling, Αμερικανίδα ερευνήτρια, χρησιμοποίησε την κορτιζόλη ως μέτρο των συνακόλουθων επιδράσεων στο μηχανισμό απόκρισης στο στρες των παιδιών αυτών.

Επισκέφτηκε ένα ολοήμερο νηπιαγωγείο με σκοπό να μελετήσει τη συμπεριφορά παιδιών τριών και τεσσάρων ετών τα οποία αποχωρίζονταν όλη την ημέρα τις φιγούρες προσκόλλησης τους.

Τα ευρήματα της επιβεβαίωσαν τους φόβους της, ότι τα παιδιά τους βρίσκουν πράγματι ιδιαίτερα στρεσογόνο την όλη εμπειρία. Ενώ η όψη και η συμπεριφορά τους δεν φανέρωναν απαραιτήτως στρες.

Σε δεύτερη έρευνα που διεξήγαγε αποφάσισε να επικεντρωθεί σε παιδιά τα οποία αποχωρίζονταν για όλη την ημέρα τις φιγούρες προσκόλλησης τους, τις οποίες όμως αντικαθιστούσαν νταντάδες. Αυτό που αποκάλυψε είναι ότι σημασία έχει η ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας, καθώς και το κατά πόσο υπάρχει ένας άνθρωπος που να έχει πραγματικά το νου του στο παιδί. Πράγματι, τα παιδιά με νταντάδες που αποκρίνονταν αμέσως σε αυτά παρουσίασαν κανονικά επίπεδα κορτιζόλης.

Τα εν λόγω ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει η συναισθηματική ρύθμιση, καθώς και την απόλυτη αναγκαιότητα του να έχουν μικρά παιδιά στο πλάι τους κάποιο άτομο διαρκώς διαθέσιμο, το οποίο να προσέχει τα αισθήματα τους και συμβάλλει ενεργά στη ρύθμιση τους.

Κάποιες φορές, βεβαίως, το πρόβλημα δεν είναι η απουσία της μητέρας, αλλά η ποιότητα της παρουσίας της. Ακόμα κι όταν ένα παιδί είναι στο σπίτι με τους βιολογικούς γονείς του, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο της κλονισμένης εσωτερικής του ευρυθμίας.

Όταν μια μητέρα βρίσκεται η ίδια σε κατάσταση στρες, ενδέχεται να δυσκολευτεί περισσότερο να παρέχει ικανοποιητική ευρυθμία στο μωρό της.

Τα παραπάνω αναδεικνύουν για ακόμα μια φορά την ιδιαίτερη ευαλωτότητα που χαρακτηρίζει τα πρώιμα εμβρυικά και βρεφικά στάδια ενός οργανισμού, όταν το στρες δύναται να αποδειχθεί ιδιαίτερα τοξικό για το αναπτυσσόμενο άτομο.